در سال ۱۹۶۲ باستان شناسان دودوکی یافتند که از قلم پای لک لک ساخته شده و به هزاره‌ی اول پیش از میلاد تعلق داشت.
ساز دودوک به ارمنی یا تزیراناپوق اصیل‌ترین ساز ارمنیان در بین دیگر سازهای ملی آنان به شمار می‌رود.
این ساز در زبان ارمنی به نام دودوک، در زبان ترکی به نام بالابان و در زبان کردی به نام نرمه نای خوانده می شود.. ساز دودوک از جمله ساز های دشوار برای یادگیری محسوب می شود. ممکن است یک موسیقیدان حرفه ای نیز زمان زیادی را صرف آموزش نواختن با این ساز کند.
برخی هر دو ساز بالابان و دودوک را یکی دانسته، ولی با کمی دقت در نوای ساز دودوک و بالابان به راحتی می‌توان متوجه تفاوت نوا و صدای آن‌ها شد.
ساز دودوک سازی که آنرا "غمگین ترین ساز دنیا " می نامند و کاربرد آن هر روز همه گیر تر می گردد . طی همین مدت کلی ترانه به زبانهای مختلف (از جمله انگلیسی و فارسی ) شنیده شده است که در آن از این ساز استفاده می شود و یا در موسیقی متن فیلمهای زیادی از صدای آن جهت زدن رنگ شرقی و عرفانی به موسیقی استفاده می گردد.
نحوه فوت کردن و صدا در آوردن دودوک کمی دشوار است و نوازنده برای صدا گرفتن از دودک لازم است که با نهایت توان خود در آن بدمد (یا فوت کند).
بر سر ساز دودوک یک قمیش متصل میشود که قمیش‌های مختلفی را می‌توان روی دودوک نصب کرد که هر کدام صدای متفاوتی را تولید می‌کنند.
به همین دلیل است که نوازندگان نسبتا حرفه‌ای همیشه مجموعه‌ای از قمیش‌ها را همراه خود دارند که بتوانند بسته به حس و حال خود از قمیش‌های مختلف برای تولید صدا‌های مختلف استفاده کنند. ساز دودوک یکی از سازهای نسبتا دشوار برای یادگیری است.
ساز دودوک سازی استوانه ای شکل و توخالی است که برای ساخت آن از شاخه و چوب کهنه شده ی ساقه درخت پنجاه تا شصت ساله زردآلو استفاده می‌کنند. ساز دودوک 25 تا 40 سانتی متر طول دارد و دارای 9 حفره در سمت بالا و یک حفره در قسمت پایین پشت نی مخصوص انگشت شصت می باشد.
برای ساخت بخش دهانی دودوک نیز از یقک که در ساحل رود ارس میروید استفاده می‌کنند.
معروف‌ترین نوازنده دودوک
همان طور که گفتیم دودوک یک ساز مختص ارامنه است. ژیوان گاسپاریان که در در سولاک ارمنستان زندگی میکند یکی از معروف‌ترین و بهترین نوازندگان دودوک و آهنگسازان ارمنی است. او از شش سالگی شروع به نواختن و یادگیری دودوک کرده و در ۲۱ سالگی اولین اجرا و تکنوازی‌اش را در ارکستر سمفونیک تاتول آلتونیان داشته است.
همچنین علیخان صمدوف در جمهوری آذربایجان، استاد سیروس فراهانی و عباس زند در ایراناز نوازندگان بنام این ساز زیبا می‌باشند.
یونسکو در ۲۰۰۵ میلادی دودوک را به منزلهٔ شاهکار میراث معنوی و شفاهی بشریت معرفی کرد.
- ساز دودوک ساز اصیل کدام کشور است؟
ساز دودوک نوعی نی سنتی ارمنی است. - آیا ساز دودوک همان ساز بالابان ترکی است ؟
خیر ساز دودوک با بالابان ترکی متفاوت است. - چرا نوازنده دودوک قمیش های متفاوتی همراه دارد ؟
زیرا هر قمیش صدای متفاوتی را تولید میکند. - ساز دودوک از چه ساخته شده است؟
برای ساخت دودوک از شاخه و چوب کهنه شده ی ساقه درخت پنجاه یا شصت ساله زردآلو استفاده میشود. - بخش دهانی دودوک از درخت زردآلو می‌باشد؟
خیر ، از یقک که در ساحل رود ارس میروید استفاده میشود.