دین محمد زنگشاهی یکی از معتبرترین نوازندههای قیچک(سرود) و دارای مدرک درجه یک هنری و فرزند یکی از نوازندهگان چیره دست قیچک (سرود) «موسی زنگشاهی» از موسیقیدانان باسابقه ی بلوچ است .
وی با بیان این مطلب که هشت نسل در خانواده او ساز مینوازند، میگوید:
«من از ۱۴ سالگی قیچک را در دست گرفته و نواختن آن را از پدرم یادم گرفتهام و بیش از شست سال است که مینوازم.»
استاد زنگشاهی از موسیقیدانان مطرح منطقه «سرحد» بلوچستان بود اما هیچکدام از فرزندان او هنر پدر را ادامه ندادند.
ساز «سرود» در بلوچستان کیفیتهای متفاوتی دارد از جمله اینکه شیوه نواختن موسیقی «سرحد» با شیوه نوازندگی منطقه «مکران» در جنوب بلوچستان متفاوت است و حتی یکی از سیمهای ساز «قیچک» در منطقه «مکران» بیشتر از سازهای «قیچک» در منطقه «سرحد» است.
استاد زنگشاهی از یک سو نمایندگی قیچکـ منطقه سرحد بلوچستان (شمال بلوچستان) را بر عهده داشته و میتوانست این ساز را در حد کمال اجرا کند.
واز سوی دیگر، بنیانگذار گروه های موسیقی مکران و شهباز قلندر بود.
دین محمد یکی از بهترین میراث داران موسیقی بلوچستان بود.
او یکی از منابع موسیقیایی منطقه سرحد و از معدود هنرمندان موسیقی اقوام ایران است که به دستگاه ها و گوشه های موسیقی بلوچستان و معادل ایرانی آن آشنا بوده و این آشنایی منجر به انتشار کتاب«موسیقی بلوچستان » شد که همچنان یکی از مهمترین منابع برای محققان و موسیقی شناسان است اما متاسفانه کتاب او چاپ و پخش مناسبی نداشت و کمتر کسی در جریان آن است .
او توانست بخش هایی از موسیقی و اشعار مرتبط با صوت ها و ترانه های محلی بلوچستان را ثبت و ضبط کند.
او علاوه بر خواندن، سازهای قیچک و رباب را استادانه و با شیوهای خاص مینواخت.
موسیقی بین برخی طایفهها رونق بسیاری داشته است. زمانی که عدهای در بلوچستان دور هم جمع میشدند از نوازندهها میخواستند در دورهمیها برایشان بنوازند. این کار را بیشتر برای شاد بودن انجام میدادند. البته در مجالس عروسی هم از نوازندههای بلوچی زیاد استفاده میشد. در واقع هنرمندان موسیقی بلوچی فقط از طریق نوازندگی روزگار میگذراندند.
یکی از آلبوم پرآواز استاد «کپوتان» نام دارد.
از آثار زیبا زنگشاهی میتوان «بهارگاه» (در توصیف بهار است) و «هلوهالو» که هم خود مینوازد و میخواند و همچنین قطعه «شوشکو جان» که در مراسم عروسی مناطق سرحد، خاش و میرجاوه اجرا میشود، نام برد.
قطعه «شوشکو جان» در فستیوال آینهدار سال ۱۳۹۲ در خانه هنرمندان اجرا شد.
نوازندگی و خوانندگی زنگشاهی در مراسم اختتامیه نخستین «فستیوال آینهدار» محمدرضا شجریان را به شدت شیفته ساخت که به همین خاطر مورد تجلیل او قرار گرفت.
این نوازنده ، خواننده و آهنگساز سرشناس موسیقی بلوچی در بیش از ۲۰ کشور جهان و ۱۵ جشنواره بینالمللی اجرا کرده و بیش از صدها قطعه موسیقی بلوچی از استاد دینمحمد زمکزهی در آرشیو رادیو و تلویزیون استان وجود دارد.
وی شیوهٔ قیچک نوازی را به گونه ایی استادانه و دلنشین به اوج رسانده بود.
استاد زنگشاهی هنوز هم ساز پدرش را در دست میگیرد و میگوید: سال ۱۳۷۴ برای اجرا به فرانسه سفر کردم و پیشنهاد دادند که ساز قیچکام را به قیمت ۱۲ میلیون تومان به آنها بفروشم، اما جواب دادم حتی اگر همه فرانسه را به من دهید، سازم را به شما نمیدهم.
از ساز قیچکاش کیسهای را با نخ آویزان کرده است .درون آن مادهای به نام رِیال قرار میدهد تا با آن، آرشه را که از دُم اسب است، تیزتر و روانتر کند.
دیگر نوازندهها در بلوچستان این کار را از استاد یاد گرفته و انجام میدهند.
دین محمد زنگشاهی
«حاتم بلوچی»در مصاحبه ای اظهار داشت :
در حال حاضر در بلوچستان طایفههای بسیاری زندگی میکنند و دو تا سه طایفه، ساز را بهصورت ارثی مینوازند.
اگر کسی از یک طایفه دیگر بخواهد نوازندگی یاد بگیرد فضایی برای آموزش این کار وجود ندارد.
«استاد رسول بخش» قدیمیترین نوازنده در طایفه زنگشاهی است وکسانی که استاد را میشناسند او را به خانه دعوت کرده تا به آنها آموزش دهد، در غیر این صورت فضایی برای این کار وجود ندارد.
دین محمد زنگشاهی
«دین محمد زنگشاهی» روز پنجشنبه ، چهارم امرداد ۱۳۹۷ در اثر بیماری چندساله ی کبدی در بیمارستان میرجاوه در ۶۴ سالگی درگذشت.
روابط عمومی فرهنگ و ارشاد اسلامی سیستان و بلوچستان، «سید عباس صالحی» در دیدار با خانواده دین محمد زنگشاهی (دین محمد زمک زهی) لوحی را به پاس زحمات این هنرمند به خانواده او اهدا کرد.
در متن این لوح آمده است: «بدون شک استاد دین محمد زمک زهی (دین محمد زنگشاهی) از درخشانترین ستارههای آسمان موسیقی بلوچستان به شمار میرود.
تلاش این هنرمند فقید در عرصه اعتلای موسیقی نواحی این منطقه و تربیت شاگردان فراوان جای تقدیر و تشکر دارد.
«مهرداد بامری» و «مهبد مکی» از شاگردان این استاد بزرگ هستند.
جشنواره موسیقی آیینه دار به چه منظور برگزار میشود؟
فستیوال موسیقی نواحی و آیینی ایران یا همان جشنواره موسیقی آینه دار، با هدف معرفی فرهنگ غنی و موسیقی پربار نواحی و آیینی ایران، در سال ۱۳۹۲ آغاز بکار کرده است. این چشنواره تا کنون شش دوره برگزار نموده است و توانسته اساتید بزرگ موسیقی نواحی را در کنار یکدیگر جمع کند تا موسیقی غنیِ اصیل ایرانی را در فضایی خارج از مناطق خود به اجرا بگذارند.