استان مازندران (مازِرون اوستان)

استان مازندران یکی از پرجمعیت‌ترین و متراکم‌ترین مناطق ایران از لحاظ جمعیتی است و دارای ۲۲ شهرستان می‌باشد.

مازندران پر افتخارترین استان ایران در بازی‌های المپیک است.

قله دماوند مرتفع‌ترین کوه ایران و بلندترین آتشفشان آسیا و خاورمیانه در مازندران و در شهرستان آمل قرار دارد.

کشفیات محققان و باستان شناسان گواهی بر زندگی انسان‌ها هزاران سال پیش در مازندران است؛ همچنین باستان‌شناسی در گوهرتپه، ثابت کرد مازندران و گلستان بیش از ۵ هزار سال پیشینه تمدن شهری دارند.

مازندران یکی از پایگاه‌های باستان‌شناسی در منطقه خاورمیانه است.

جنگل سیسنگان مازندران

آنچه که مازندران را از ساير مناطق مختلف ايران متمايز مي‌كند، موقعيت طبيعي و جغرافيايي آن است.

وجود درياي مازندران با ساحل زيبا و مناسب به ‌همراه برخورداري از دامنه‌ها و پارك‌هاي جنگلي و كوهستاني، وجود قله‌ي دماوند با ۵۶۷۰ متر ارتفاع معروف به بام ايران، غارها، آبشارها، رودخانه‌ها، آب‌هاي متعدد سرد و گرم معدني، چشمه‌ها، تالاب‌ها به ويژه شبه جزيره ميانکاله در بهشهر، و بیش از ۸۰۰ اثر تاریخی و فرهنگی ثبت شده در این استان، اين منطقه از كشور ايران را به مجموعه‌اي متنوع براي زندگي و گردشگری بدل نموده است.

اهالي مازندران به زبان‌هاي فارسي و مازندراني تكلم مي‌كنند. گويش مازندراني، بازمانده‌ زبان ايرانيان قديم (پارسي ميانه) است كه تقريباً در همه جاي استان متداول است.

فرح آباد سواحل دریای خزرمازندران

صنایع دستی مازندران

در میان‌ صنایع دستی استان‌ مازندران‌، روسری و لباس‌های ابریشمی، نمد و محصولات‌ حصیری و چوبی از شهرت بیشتری‌ برخوردارند و به‌عنوان‌ سوغاتی‌ مورد توجه‌ سیاحان‌ داخلی‌ و خارجی‌ قرار می‌گیرند. محصولات صنایع دستی معمولاً در قسمت‌های ورودی و خروجی‌ شهرهای استان‌ عرضه‌ می‌شود و منظره‌ جالبی‌ را به وجود می‌آورد.

روستای کندلوس بهشهر

کار و پیشه اهالی این دهکده از زمان‌های قدیم تهیه و تولید چوب و زغال در زمستان و کشاورزی در تابستان بوده است.

اکنون به‌دلیل قانون مراقبت از جنگل، اهالی علاوه بر کشاورزی به خیاطی و نجاری روی آورده‌اند. از صنایع دستی این دهکده می‌توان به بافتن جاجیم، بافتن جوراب، دستکش و بلوز پشمی گلدار و نمدمالی اشاره داشت .

متداول‌ترین آلات موسیقی کندلوس نی (هفت بند) دهل و سرنا است.

«سرنا» که در زبان محلی‌ها به پسپسی معروف است، از چوب شمشاد تراشیده می‌شود.

روایت است که ناصرالدین شاه قاجار بعد از عبور از منطقه به‌علت مشاهده عده‌ای از کولی‌های شاغل در کار فلزکاری آن را «میخ‌ساز» نامید.

پناهگاه حیات وحش دشت ناز دودانگه و چهاردانگه مازندران

غیر از انواع درختان و گیاهان جنگلی و مرتعی، مجموعه‌ای از گونه‌های وحوش نیز در آن وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از گوزن، شوکا، کل، بز و میش، پلنگ، خرس، گراز و انواع پرندگان به‌ویژه قرقاول، کبک معمولی و کبک دری که فضای جذابی به آن بخشیده‌اند.

پل ورسک

کاخ مرمر رامسر

با مساحتی حدود ۶۰۰ متر و شیوه معماری اروپایی، در میان باغی به مساحت ۶۰ هزار متر بنا شده است.

در محوطه بیرونی كاخ تا دریا باغ بزرگی از گونه‌های گیاهی متفاوت و نایاب خارجی و گل‌های زینتی احداث‌ شده است که به یكی از بهترین نقاط دیدنی و جهانگردی نادر و مشهور برای توریست‌ها تبدیل شده است.

این کاخ به دستور رضاشاه در سال‌های ۱۳۱۲ تا ۱۳۱۶ به‌عنوان استراحتگاهی برای خاندان سلطنتی بر روی تپه‌ای مشرف به دریا و جنگل‌های زیبای رامسر احداث شد. دلیل نام‌گذاری این کاخ، استفاده از سنگ مرمر در این بنا و ساخت چهار ستون مرمری و دو ببر مرمری در ایوان ورودی کاخ بوده است. رضاخان تنها چهار سال از کاخ مرمر استفاده کرد و این کاخ پس از وی، به پسرش، محمدرضا شاه پهلوی رسید؛ آن‌ها تا زمان انقلاب در سال ۱۳۵۷ از کاخ مرمر به‌عنوان اقامتگاه موقت و چندروزه استفاده می‌کردند.

غذاهای محلی مازندران

از میان غذاهای محلی مازندران می‌توان به:

• اردک، مرغ و ماهی شکم پر
• بادمجان شکم پر
• باقلا وابیچ
• بیج بیج
• آغوز مسما ( با گوشت اردک و گردو )
• قلیه ( ترکیب گوشت و عدس و اسفناج )
• والا بیج ( ماهی سفید و گردو و سبزی های معطر)
• نازخاتون ( بادمجان کبابی و رب انار)
• اکبر جوجه
• ترش سماق (مرغ و سماق و سبزی)

اشاره نمود.

بیج بیج

بیج بیج غذای محلی مازندران

مواد اصلی این غذا شامل:

• گوشت چرخ کرده
• پیاز
• گوجه فرنگی
• سیب‌زمینی
• زردچوبه، نمک و فلفل

می باشد.

در عرض نیم ساعت غذای شما حاضر می شود و می توانید با برنج و هم به صورت ساندویج شده با نان میل کنید.

این غذا را بیشتر اهالی بابلسر می پزند و به آن علاقه مند هستند. البته امروز در همه شهرها این غذا به خاطر دستور پخت ساده، طعم عالی و زمان کوتاه برای آماده شدن غذای محبوبی شده است.

هنرکوب بافی مازندران

از هنرهای خاص فراموش شده مازندران می‌توانیم به هنر کوب بافی اشاره کنیم.

این محصولات با داشته های اندکی به نام گاله از ساقه های نی موجود در آب بندان های مازندران و همچنین گیاهان خودرویی مانند واش، وران، سازیر و غیره تهیه، بافته و تولید می‌شود.

«کوب بافی» یکی از پنج رشته صنایع دستی بومی مازندران است که اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران توانست با شناسایی استادان و بازماندگان این هنرها، آموزش در محیط‌های دانشگاهی و مدارس و همچنین تأمین تمام یا بخشی از مواد اولیه، آن را از انقراض و فراموشی نجات دهد.

سد سلیمان تنگه ساری

یکی از غول پیکر ترین سدهای ایران که متاسفانه در سالهای اخیر بدلیل کمبود بارش با کاهش آب روبرو شده است.

دلیل نامگذاری سد سلیمان تنگه به این نام هم ماجرای جالبی دارد. محلی‌ها می‌گفتند که یک بنای تاریخی در منطقه «دواب» وجود داشته که زیر آب رفته و متعلق به دوره حضرت سلیمان بود. به همین دلیل هم بنام سد سلیمان تنگه می‌شناسند.

برج لاجیم سواد کوه

برج لاجیم كه در روستای لاجیم منطقه سوادكوه واقع‌شده، در خارج با یک گنبد مخروطی ساده و ظریف پوشیده شده است كه در داخل به حالت مدور تغییر شكل می‌دهد. ورودی این بنای آجری در سمت شرق است و پایه گنبد به‌وسیله یک ردیف طاق‌نما تزئین شده است.

در كمربند زیر گنبد دو كتیبه به خط كوفی و پهلوی روی‌هم قرارگرفته است. این دو كتیبه به‌شکل زیبایی با آجرهای تراش‌خورده در زمینه‎ای از گچ سفید نصب‌شده‌اند كتیبه با خط كوفی نام (كیا ابوالخوارس شهریار) صاحب بنا و تاریخ ۴۱۳ هجری قمری را نشان می‌دهد.

اهمیت برج لاجیم مانند برج رسکت، بیشتر به‌دلیل دارا بودن كتیبه پهلوی در كنار كتیبه كوفی است. این امر نشان می‎دهد كه در قرن پنجم هجری قمری در این قسمت از ایران، حكمرانان وقت علاوه بر توجه به هنر دوران قبل از اسلام به خط رایج در دوره حكومت شاهان ساسانی نیز اهمیت می‌داده‌اند.

قدمت (دوره تاریخی): دوره آل زیار

ثبت در فهرست آثار ملی: به شماره ۱۸۵ مورخ ۱۳۱۱/۴/۱۸

نیما یوشیج

نیما یوشیج در ۲۱ آبان‌ماه سال ۱۲۷۶ در یکی از مناطق کوه البرز در منطقه‌ای به‌نام "یوش" از توابع نور مازندران، دیده به جهان گشود.

او در ۶٢ سال زندگی خود توانست معیارهای هزارساله‌ شعر فارسی را که تغییرناپذیر و مقدس و ابدی می‌نمود، با شعرهایش تحول بخشد. وی در همان دهکده که متولد شد، خواندن و نوشتن را آموخت.

نيما يوشيج خواندن و نوشتن را نزد اخوند روستا یاد گرفت .

پس از آن به تهران رفت و در مدرسه عالي سن لويي مشغول تحصيل شد در مدرسه از بچه ها کناره گيري مي کرد و به گفته خود نيما با يکي از دوستانش مدام از مدرسه فرار مي کرد و پس از مدتي با تشويق يکي از معلمهايش به نام نظام وفا به شعر گفتن مشغول گشت و در همان زمان با زبان فرانسه آشنايي يافت و به شعر گفتن به سبک خراساني مشغول گشت.

در سال ۱۳۰۰ منظومه «قصه رنگ پريده» را سرود که در روزنامه ميرزاده عشقي به چاپ رساند.

از معروف ترين شعرهاي نيما مي توان به شعرهای:

• افسانه
• آي آدمها
• ناقوس
• مرغ آمين

اشاره کرد.

نيما در ۱۳ دي ۱۳۲۸ چشم از جهان فروبست.

یادش گرامی و آثارش جاودان

دكتر پرويز ناتل خانلرى شاعر، اديب و مترجم

دكتر پرويز ناتل خانلرى فرزند ميرزا ابوالحسن خان در اسفند ماه سال ۱۲۹۲ خورشيدی در شهرستان نور مازندران به دنيا آمد.

دوره متوسطه را در تهران (دارالفنون) به پايان برد و تحصيلات عاليه را در دانشسراى عالى و دانشكده ادبيات دانشگاه تهران به تحصيل پرداخت و موفق به اخذ مدرك ليسانس شد. سپس به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و به تدريس ادبيات فارسى در دبيرستان هاى رشت و تهران پرداخت.

در طى اين دوران، دكتراى خود را در رشته زبان و ادبيات فارسى گرفت خانلری در سال ۱۳۴۴ «بنياد فرهنگ» را تأسيس كرد كه در مدت فعاليت اين بنياد بيش از سيصد عنوان كتاب چاپ و نشر شد.

دكتر خانلرى يكى از شاعران توانا و نويسنده اى بزرگ و يكى از پيشگامان دستور زبان فارسی بود.

مثنوی «عقاب» یا «مرگ عقاب» او نیز یکی از زیباترین آثار شعر فارسی است.

دستور زبانى فارسی وی که به شیوه مدرن و با اصول زبانشناسی نوشته شده است از معتبرترين دستورهايى است كه در زبان فارسى نگاشته شده و در زمان خود تحولى بزرگ ايجاد کرد.