شاید بتوان گفت خودصداها قدیم ترین سازهای بشر بود ه اند. زدن دست ها به هم و کوبیدن پاها بر زمین، ابتدایی ترین و قدیمی ترین نوع«خودصداها» بوده اند.
خودصداها یا ایدیوفون ها از گروه سازهایی هستند که در آن ها صدا از طریق ارتعاش خود ساز یا بدنۀ اصلی آن حاصل می شود.
به عبارت دیگر با ارتعاش سیم یا دمیدن هوا نمی توانید سازهای خودصدا را به صدا در بیاورید.
تنها با ضربه زدن، مالش دادن و کشیدن یا لرزندان قطعه یا قطعه های ساز، این امر میسر است .
خود صدا‌ها معمولا از ماده‌ای سخت و غیرقابل انعطاف که قابل ارتعاش‌اند ساخته می‌شوند و فاقد پوست هستند.
خودصداها، ابتدایی ترین سازهای بشر بوده اند. بسیاری از آن ها قبل از آن که جزو سازها باشند، از وسایل مورد استفاده در زندگی روزمره اند؛ مانند لاک، لگن، سینی، بشقاب، کتره (قاشق)، و کوزه.
خودصداها یا ایدیفونها به گروه های مختلفی تقسیم می شوند.
خودصداهای رایج در ایران در یک تقسیم بندی کلی به چهار گروهِ
خودصداهای کوبه ای
خودصداهای تیغه ای (زبانه دار)
خودصداهای سایشی یا مالشی
خودصداهای دمیدنی تقسیم می شوند.
خودصداهای کوبه ای
خودصداهايي كه با ضربه مستقيم به صدا در مي‌آيند و خودصداهایی که با ضربۀ غیرمستقیم تولید صدا می کنند.
این گروه خود برحسب جنس بدنه به رده های ریزتری تقسیم می شوند، مانند سنگ، چوب، فلز و سفال.
سازها را همچنین برحسب شکل می توان تقسیم بندی کرد، مانند باتونی، صفحه ای (ورقه ای)، گلدانی، بشقابی، قاشقی، بلوکی، جعبه ای، سیلندری، رشته ای، تسمه ای، کوزه ای.
از سازهای خود صدا کوبه ای میتوان شَق شَق، قاشقک، کرب، کَتَره، انبر، انواع سنج و زنگ ها، چاک (تخته)، لاک، لگن، تشت، ناقوس ها و زنگوله ها، زنجیر، توسیلک، و کوزه را نام برد.
خودصداهای تیغه ای (زبانه دار)
این‌گونه سازها یک یا چند تیغه یا زبانه از جنس فلز یا غیره دارند که یک سر آنها به ساز متصل شده و سر دیگر آنها آزاد است. نوازنده، بر انتهای آزاد تیغه با دست یا سر انگشت زخمه می‌زند و با این کار صدای مورد نظر ایجاد می‌شود.
مبیرا و کالیمبا
مردمان بومی سیبری در موسیقی محلی خود از سازهای تیغه‌ای استفاده زیادی می‌کنند.
مبیرا و کالیمبا یک ساز آفریقایی می باشند که به آن پیانوى آفریقایى نیز گفته می شود که در دسته سازه‌های خود صدا تیغه‌ای قرار دارد .
خود صداهای تیغه ای نیز برحسب نوع نواختن، بر دو گروه اند:
آن هایی که با ضربۀ مستقیم نواخته می شوند . گروهی که با ضربۀ غیرمستقیم به صدا درمی آیند.
در ایران فقط دو خودصدای تیغه ای وجود دارد و شامل دو نوع زنبورک است که در ترکمن صحرا به قوپوز (قاووز) معروف است. از این دو یکی فلزی است که با ضربۀ مستقیم به صدا درمی آید و دیگری چوبی است که با ضربۀ غیرمستقیم نواخته می‌شود.
خودصداهای سایشی یا مالشی در ایران کم است. نمونۀ شاخص آن قارقارک است که در گذشته در برخی نواحی ایران متداول بوده است.
صدای آن شبیه به قار قار کلاغ بود.
محمدرضا درویشی در کتاب دایره المعارف سازهای ایرانی درباره سازهای خود صدا می نویسد: اتوفون ها یا ایدیوفون ها سازهایی هستند که خود به خود قابلیت ایجاد صدا را دارند و ماده سازنده آنها ضمن آنکه سخت است قابل ارتجاع یا ارتعاش نیز هست.