اگر حنجرهی انسان و صدای ساطعشده از آن را در نظر نگیریم، صدای ساز کوبهای را میتوان اولین طنینی دانست که انسان به زمین هدیه داده است.
سازهای کوبه ای از قدیمی ترین سازهایی هستند که تمدن بشری از هزاران سال پیش تا کنون از آنها استفاده میکرده است.
درواقع هرآن چه که امروزه بهعنوان آلات موسیقی میشناسیم، ریشه در سازهای کوبهای دارد. نواختن و ضربه زدن بهمنظور تولید صدا، در حقیقت در وجود تمامی انسانها نهادینهشده و لذتبخش است
اولین استفاده بشر از سازهای کوبه ای برای برقراری ارتباط راه دور بوده و بتدریج برای مراسم شادی، عزا، تشریفات مذهبی و … از آنها استفاده شده است.
ساز بادی برنجی
در هر فرهنگ و کشوری که نگاه کنید، کودکان علاقه مفرط دارند تا با چوب روی سطل یا شیء مشابه بکوبند که این مسئله نیاز فطری انسان به ریتم را نمایش می دهد.
آنها بهمحض ورود به دنیای کودکانه شروع به ضربه زدن به اجسام اطراف، برای تولید صدا میکنند.
آنها، مانند یک پیانیست یا نوازنده ویولن عمل نمیکنند، بلکه برای تولید صدا و موسیقی بدون هیچ آموزشی از ضربه زدن روی اجسام استفاده میکنند.
جالب است بدانید
آنچه از تاریخ انسانهای ماقبل تاریخ مستند و به یادگار مانده است، حضور سازی طبل گونه را در میان آنها نشان میدهد.
این ساز هرچه بوده مانند اکثر سازهای کوبهای از ساختمانی متشکل از یک پوستهی رویین و بدنهای چوبی یا استخوانی درستشده و صدایی مانند طبل داشته است.
طبلی که تا امروز نیز همدم سرخپوستان و قبایل بومی است.
سازهای کوبهای یا ساز کوبه یا پِرکاسیون به سازهایی گفته میشود که از طریق ضربه، تکان، سایش، خراش یا هر عمل دیگری که منجر به نوسان شود، به وسیله دست یا کوبه ویاچکش تولیدصدامیکنند
. وظیفهٔ اصلی سازهای کوبهای معمولاً اجرای ضربآهنگ (ریتم) در متن آهنگ است، ولی توانایی اجرای ملودی را هم دارند.
سازهای کوبهای با تولید ریتمهای زیبا جایگاه ویژهای را در دنیا موسیقی به دست آوردهاند.
آنها کاملاً منحصربهفرد و خاص میباشند و با توجه به آنچه در ارتباط
با قدمت سازهای کوبهای گفته شد، بدیهی است که این خانواده نسبت به سایر سازها از انواع بیشتر و متنوعتری تشکیلشده باشد.
ساز تیمپانی
ساز سنج
ساز های کوبه ای به دو گروه تفسیم می شوند:
گروه اول ساز هایی که توانایی ارایه چند نت را دارند مانند تیمپانی و ناقوس
گروه دوم ساز هایی که فقط قابلیت ارایه یک نت را دارند مانند مثلث و سنج
ارتفاع و میزان صدای سازهای کوبهای نیز متفاوت میباشد و غالباً در ارکستر، در بخش انتهایی در کنار سازهای بادی قرار میگیرند.
تاریخچه سازهای کوبهای نشان میدهد که این سازها با پیدایش موسیقی “جاز” و “راک” ، رواج بیشتری پیداکرده است و همچنین عضو جداییناپذیر موسیقی می باشند
در کشورهای غربی، سازهایی چون پرکاشن،کاخن و درامز سازهای کوبهای هستند. درامز، ساز پرمخاطب در بین جوانان، فقط توانایی نواختن یک نت را دارد.
هنگ درام
جدیدترین ساز، ساز کوبهای هنگ درام است
این ساز از دوصفحه بیضی شکل از جنس فلز تشکیل شده است ، که به صورت قرینه به هم چسبانده میشوند.
و بدون هیچ وسیلهی ویژه و ابزار واسطی، تنها با دست نواخته میشود
وبا ضربه زدن، و یا لرزاندن قطعات ساز تولید صدا میکتد.
امروزه برخی از افراد از هنگ درام بهعنوان سازی استفاده می کنند که در طبیعت آن را مینوازند و در مدیتیشن و ریلکسشن و در ورزش یوگا بسیار استفاده می کنند و صدای ساز کوبه ای هنگ درام با ورزشهایی مثل یوگا سازگاری خوبی داشته و ارامش بخش است.
کاخن
شکل ظاهری کاخن مشابه صندوق است.
معمولاً ، نوازنده ساز کوبهای کاخن، روی ساز نشسته و با کف دست یا انگشتان دست، به صفحه جلویی ساز که تاپا نامیده می شود و همچنین به صفحات کناری و بالایی آن ضربه می زند و تولید صدا میکند.
کوبه یا چکش
درام پرمخاطب ترین سازکوبه ای در موسیقی است
ساز کوبه ای درامز توسط یک نوازنده و با استفاده از درام استیک نواخته میشود .
بسیار از نوازندگان درام، کیت مورداستفاده خود را از ترکیب استاندارد خارج کرده و با گسترش آن،طبلها، سنجها و قسمتهای کوچک و بزرگ دیگری به آن اضافه میکنند. در برخی از سبکهای موسیقی، استفاده از این الحاقیات لازم است.
تمپو
تمپو ، از دو واژه “تم ” و “پو” به معنی سرعت و ضرب گرفتهشده است. تمپو یکی از ساز کوبه که ازنظر شکل ظاهری مشابه تنبک بوده اما شیوه نواختن و صدای آن طبیعتا متفاوت است.
غالباً، تمپو نوازان ، این ساز را زیر بغل یا روی پا گذاشته و آن را در حالت ایستاده یا در حرکت مینوازند.
تمپو از کشورهای عربی جنوب خلیج فارس، ترکیه و عراق به ایران راه پیدا کرده است.