برخلاف باور بسیاری از ما، که سیستان و بلوچستان استانی محروم است و جاهای دیدنی قابل توجهی ندارد. این استان علیرغم بسیاری از مشکلات، جاذبه های گردشگری فراوانی دارد.
استان سیستان و بلوچستان استانی در جنوب شرقی ایران است که پس از کرمان، دومین استان پهناور ایران به‌شمار می‌رود. این استان بیشتر آب و هوای گرم و خشک دارد اما در عین حال از گوناگونی آب‌وهوایی و اقلیمی ویژه‌ای برخوردار است و مناطق کوهستانی، جنگلی و باتلاقی نیز در این استان پهناور به چشم می‌خورد.
از شهر سوخته که قدیمی‌ترین شهر جهان است تا کاروانسرای نصرت آباد که به دوران صفویه برمی‌گردد و ارگ جلال آباد و قلعه رستم زابل که هر کدام داستان‌های عجیبی در دل خود پنهان کرده‌اند.
اگر از تماشای عجایب طبیعت لذت می‌برید، در سیستان و بلوچستان تا دلتان بخواهد می‌توانید سرگرم شوید. سواحل مکران، کوه‌های مینیاتوری چابهار، تالاب لیپار با رنگ‌های سحرآمیزش و بندر گواتر که منزلگاه امن پرندگان مهاجر است .
در ادامه با ما همراه بشید تا بیشتر با این استان آشنا بشویم.
شهر زاهدان
زاهدان یکی از کلان شهرهای ایران و مرکز استان سیستان و بلوچستان است و به جهت مرزی بودن، از موقعیت استراتژیک جغرافیایی و تجاری و نظامی و شرایط خاص برخوردار است؛
به گونه‌ای که از یک‌سو «راه‌آهن پاکستان» که از مرز «میرجاوه» وارد ایران می‌شود و از سوی دیگر «راه‌آهن سراسری ایران» به این شهر منتهی می‌شود.
بازارچه تاریخی زاهدان
بازار سرپوشیده زاهدان یکی از بازارهای قدیمی و جاهای دیدنی زاهدان به‌شمار می‌رود و قدمت آن به سال‌های ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۱ بازمی‌گردد.
با معماری شبیه به بازارهای سنتی ایران، این بازار تماما از خشت و گل ساخته شده است و همانند بازارهای تاریخی سقف‌‌های گنبدی شکل دارد. در این بازار قدیمی که از ۳۵ حجره تشکیل می‌شود، لوازم خانگی، طلا، وسایل خرازی و کفش به فروش می‌رسد.
سواحل جادویی مکران
پیوند کمتر دیده‌شده کویر و دریا، «مکران» قاب بسیار زیبا و نادری را از طبیعت جلوی چشم گردشگرانی قرار می‌دهد.
در مکران انواع سواحل صخره‌ای، مرجانی و ماسه‌ای دیده می‌شود که جذابیتی وصف‌نشدنی دارند و باید خودتان از نزدیک ببینید.
بندر تنگ
«بندر تنگ» روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان «کنارک» در استان سیستان و بلوچستان است.
مردم این روستا به شغل صیادی مشغول هستند. بندر تنگ به دلیل تلاقی کویر و دریا جذابیت های ویژه ای دارد.
ساحل «شب تاب» بندر تنگ یکی از شگفت انگیزترین جاذبه گردشگری ایران است که تنها چند ماه از سال در چابهار قابل دیدن است. البته این شگفتی زیبا تنها در این منطقه وجود ندارد و در نقاط دیگری از جهان هم قابل دیدن است.
هنگامی که یکی دوساعت از تاریکی آسمان می گذرد شب تاب های آبی رنگ همراه با موج آب به ساحل می آیند. تعدادی زیادی از آنها در خاک ماسه ای ساحل می مانند و تعداد زیاد دیگری دوباره به آب برمی گردند. برای دیدن آنها باید جایی تاریک در ساحل چابهار پیدا کرد.
اسکله بریس
«اسکله بریس» در یکی از زیباترین سواحل دریای مکران در نزدیکی «چابهار» قرار داره و به همین دلیل از محبوب‌ترین اسکله‌های اطراف چابهاره. این اسکله یکی از فعال‌ترین اسکله‌های ماهیگیری در سیستان و بلوچستانه که قایق‌ها و لنج‌های صیادی دائم در حال تردد در اون هستند. تماشای رفت و آمد قایق‌های رنگارنگ در این ساحل صخره‌ای بسیار لذت‌بخش است.
موزه سفال کلپورگان
موزه سفال کلپورگان تنها موزه زنده سفال در جهان است که قدمت آن به ۷ هزار سال پیش بر می‌گردد. آنچه توجه جهانیان را به سفال کلپورگان جلب کرده، ساخت سفال بدون استفاده از چرخ سفالگری است به گونه ای که تمام سفالینه‌ها با روش‌های سنتی ابتدایی و توسط زنان بلوچ انجام می‌شود.
این هنر در طول تاریخ بدون هیچ تغییری در شیوه ساخت و نوع مواد اولیه سینه به سینه به نسل‌های بعد منتقل شده‌است و سفالگران به همان شیوه سنتی قدیمی آثار هنری خلق می‌کنند.
آنچه سفالگری کلپورگان را متمایز کرده این است که تمام مراحل ظریف سفالگری به وسیله زنان بلوچ و به روش سنتی و دستی انجام می‌گیرد و مردان فقط کارهایی مثل حمل خاک رس از معدن مسکوتان واقع در دو تا سه کیلومتری کارگاه، آماده کردن گل و پختن سفال را انجام می‌دهند.
لباس محلی سیستان و بلوچستان
لباس‌های رنگارنگ زنان بلوچ و کفش‌هایشان دنیایی از تنوع و فرهنگ را به نمایش می‌گذارد.
لباس محلی سیستان‌وبلوچستان با پشتوانه عظیم تاریخی یکی از نمادهای اصلی پوشش اصیل ایرانی است. در دوران کنونی، این پوشاک در تابستان بیشتر سفید هستند و در زمستان نیز به رنگ تیره در می‌آیند.
طرح و دوخت اصلی لباس سنتی بلوچی زنانه تقریبا شبیه به لباس مردانه بلوچی است. اما بخش‌هایی مانند سرآستین‌ها، جلوی لباس و سر شلوارها با استفاده از طرح‌های روستایی و بومی تزیین و سوزن‌دوزی شده است.
زنان بلوچ لباس‌هایی با تنوع رنگی بالا می‌پوشند که حکایت از هنردوستی و زیبایی‌شناسی این قوم دارد.
انباگ
غذاهای سیستان و بلوچستانآشپزی سنتی سیستان و بلوچستان در باورها و طبیعت، ریشه دارد.
خورش‌های سیستانی:
«کشک زابلی»
«اوجیزک»( همانند اشکنه) و «آبگوشت» «لندو»: ترکیبی از خرما و گندم
«کلوچه»
آشپزی بلوچی این منطقه نیز شامل:
« چنگال و دوغ»
« تنورچه»
«تباهگ»
«دوغ پا»
خوراک‌های خرما: «خرمای پاتی، شیرگ و هارگ، نان‌های سِیسِرک، دوتینّی، تیمّوش و پُرانی« ترشی‌هایی چون: «چتنی»
«انباگ» با قدمتی ۴۰۰ ساله از پرطرفدارین غذاهای سنتی مردم جنوب سیستان بلوچستان است که خاستگاه آن شهرستان «قصرقند» است و در گویش این منطقه به آن «امباگ» نیز می گویند و ترکیبی از گیاه شنبلیله، مرغ، پیاز و ادویه محلی است. این غذا برای تنظیم قند خون هم مفید است ..
«امباگ» به عنوان یک میراث سنتی در فهرست میراث فرهنگی ایران نیز ثبت شده‌است.
موسیقی سیستان و بلوچستان
بخش جدایی ناپذیر زندگی بلوچ ها موسیقی ست و از تولد تا مرگ، از اندوه تا شادی و درمان بیماری های جسمی و روانی و … تحت تاثیر موسیقی است. همچنین نفوذ و تاثیر متقابل فرهنگهای بلوچی و هندی باعث شده است که طی چند قرن اخیر موسیقی بلوچی ازتاثیرات موسیقی هندی دور نماند.
سازهای موسیقی سیستان و بلوچستان تنوع زیادی دارند و شامل سازهای «کوبه‌ای»، «زهی», و «بادی»می‌شوند که از این میان میتوان به «قیچک» (سرود) شبیه کمانچه و زهی آرشه‌ای است
« رَباب» و «تمبورک» که ساز زهی هستند و با زخمه یا پنجه نواخته می‌شوند.
« سرنا»، «نَل» (نی)، «شیدی» و «دونَلی» که سازهایی بادی هستند.
« سِماء »(دف)، «دهل بزرگ»، «دُهلک»، «دُرُّکُر» و «تشتک» و «کوزه» که ساز کوبه‌ای هستند، «بِنجو»(بینجو) و «هارمونی» که از طریق هند و پاکستان در موسیقی بلوچستان کاربرد یافته‌اند، اشاره داشت.
دین محمد زنگشاهی
از نوازنده‌های متبحر قیچک میتوان به علی‌محمد بلوچ، دین‌محمد زنگشاهی، رحیم‌بخش جت، حسین جت، احمد وشنامی، فقیرمحمد شکل‌زهی، موسی شکل‌زهی
و از نوازنده‌های مطرح «دونلی» میتوان به شیرمحمد اسپندار، لعل‌بخش جت، موسی بلوچ، محمدبخش دری و تاج‌محمد جنگی‌پور اشاره کرد. ماشاءالله بامری، موسی زنگشاهی، محمداسحق بلوچ‌نسب و فیض‌محمد ریگی نیز در موسیقی سیستان و بلوچستان شهرت فراوان دارند.