ژاله علو با نام اصلی «شوکت علو» یا ژالهشاعر، گوینده رادیو، صداپیشه و هنرپیشه تئاتر، سینما و تلویزیون اهل ایران بود وی از پیشکسوتان عرصه بازیگری و گویندگی و از برگزیدگان هشتمین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۹ بود و زندگی هنری‌اش شامل تمامی این فعالیت‌ها میشود .
او در مردادماه سال ۱۳۰۶ در کوچه شریعت، واقع در محله سنگلج تهران به‌دنیا آمد.
پدرش ارتشی و پدربزرگ وی (عُلُوّالسلطنه) از خوشنویسان دوران قاجار بود.
او در خانواده‌ای که به فرهنگ اهمیت می‌دادند متولد شد. پدرش، با اینکه نظامی بود، به هنر علاقه‌مند بود و می‌خواست دخترش با ادبیات کشور آشنا شود. به همین دلیل از سن هفت سالگی، با آموزش‌های ادبی شامل خواندن کتاب‌های حافظ، سعدی و شاهنامه، مولانا به او، او را تشویق می‌کرد تا با سروده های بزرگان و آثار آنها آشنا شده و آنها را فرابگیرد که این آموزه ها موجب شد تا در نوجوانی به عضویت چند انجمن ادبی و گروه شعرخوانی درآید، فعالیت‌هایی که موجبات راهیابی وی به رادیو برای دکلمه شعر و گویندگی را در سال ۱۳۲۷، مهیا کرد.
عبدالحسین نوشین
طوسی حائری
ژاله علو از شاگردان «عبدالحسین نوشین»، استاد برجسته تئاتر ایران و معلم انشا او بانو «طوسی حائری» روزنامه‌نگاری شناخته‌شده،اولین گوینده زن رادیو ایران و همسر دوم احمد شاملو بود.
ژاله علو در سال ۱۳۲۶ از دانشسرای مقدماتی تهران، نخستین مدرسه حرفه‌ای تئاتر ایران که در سال ۱۳۱۷ با پشتیبانی سازمان پرورش افکار تأسیس شد؛ فارغ التحصیل شد و همچنین فارغ‌التحصیل هنرستان هنرپیشگی تهران در سال ۱۳۲۹ می‌باشد.
وی بلافاصله پس از اتمام تحصیل وارد رادیو شد و به گویندگی زنده در رادیو و اعلام برنامه پرداخت.
از سال ۱۳۲۷ کار خود را در رادیو به‌طور جدی‌تر ادامه داد.
نصرت الله محتشم
اولین نمایش رادیویی او با «پرویز خطیبی» بود و پس از آن با «مهدی قاسمی»، «نصرت الله محتشم»و «عزیز الله حاتمی» همکاری کرد.
ژاله علو با همکاری نصرت الله محتشم برنامه «داستان شب» را پایه‌گذاری کرد.
اولین نمایشنامه‌ای که به‌طور زنده برای «داستان شب» اجرا کرد، «دختر خورشید» نام داشت که «نصرت‌الله محتشم» آن را کارگردانی کرد. اجراهای موزیکال وی در رادیو، وی را بر آن داشت که نام هنری «ژاله» را برای خود برگزیند.
علو از اولین قسمت این برنامه رادیویی با محتشم همکاری و بخشی جدایی‌ناپذیر از نمایش‌های رادیویی شد.
با وجود برنامه‌هایی مانند «داستان شب» و نمایش‌های رادیویی، رادیو رو به رونق گذاشت و او نیز این فضای دلپذیر را به عنوان خانه خود انتخاب کرد و در برنامه‌های رادیویی مختلفی حضور یافت.
ژاله علو و بهروز وثوقی - «طوقی»
بهروز وثوقی و ژاله علو - «داش آکل»
این بانوی هنرمند بازی در سینما را از سال ۱۳۲۷ با فیلم «طوفان زندگی» به کارگردانی «علی دریابیگی» آغاز و بازی در تئاتر را هم در سال ۱۳۲۸ با بازی در یکی از نمایش‌های «هنریک استپانیان» به نام «ماری مادلن» در «تئاتر فردوسی» تجربه کرد و فعالیت گسترده‌ای را در این زمینه آغاز کرد.
آخرین اجرای تئاتر خود را در سال ۱۳۳۷ و در نمایشی به نام «توپاز»، به کارگردانی نصرت‌الله محتشم، انجام داد.
حضور ژاله علو در رادیو، نقطه آغاز فعالیت‌های هنری او در دیگر عرصه‌ها همچون تئاتر، سینما و تلویزیون بود ونقش‌های متعددی را ایفا کرد که از جمله می‌توان به آثار شاخصی همچون «داش آکل»، «طوقی»، «قلندر» و «دندان افعی» اشاره کرد.
بهمن فرمان آرا
«بهمن فرمان‌آرا» در کتاب خاطرات خود به یادآوری انتخاب ژاله علو برای ایفای نقش فخرالنسا در فیلم «شازده احتجاب» پرداخته است.
او به دلیل صدای زیبا و دانش ژاله علو، به این باور رسیده بود که هیچ‌کس بهتر از او نمی‌تواند نقش فخرالنسا را ایفا کند. اما در نهایت قد بلند او مانع از اجرای این نقش میشود.
به پیشنهاد «اسماعیل کوشان»، نقش اول فیلم «افسونگر» را با آنکه نقش منفی بود، پذیرفت و ۳ هزار تومان دستمزد گرفت.
او تا اواخر دهه سی خورشیدی ایفا گر نقش‌های اصلی بود اما به تدریج به شمایل مادر در سینمای ایران بدل شد.
ایرج رزمجو
شاهرخ رزمجو پسر ژاله علو در کنار مادرش
او در سال ۱۳۳۰، با «نصرت‌الله محتشم» ازدواج کرد که این ازدواج بعد از مدتی به جدایی ختم شد.
نصرت‌الله محتشم (تولد ۱۲۹۸ تهران – مرگ ۱۳۵۹ تهران) هنرمند سینما و تئاتر ایران که فعالیت هنری را از سال ۱۳۰۸ با بازی در تئاتر فرهنگ رشت شروع کرد و بعد آن را در تئاترهای استودیو درام کرمانشاهی، نکیسا، تهران و فردوسی ادامه داد. فعالیت سینمایی را از سال ۱۳۱۴ با بازی در فیلم شیرین و فرهاد آغاز کرد. از دهه ۱۳۲۰ به فعالیت در رادیو مشغول شد؛ و از سال ۱۳۳۱ در دوبله نیز به فعالیت پرداخت. وی دو دوره در سال‌های ۱۳۳۱ و ۱۳۴۱ ریاست اداره نمایش کشور را به عهده داشته است و در سال ۱۳۵۸ دار فانی را وداع گفت.
ژاله برای دومین بار با «ایرج رزمجو» (ترانه سرا و قهرمان پرش ارتفاع) ازدواج کرد که این ازدواج هم به جدایی ختم شد.
او از ازدواج اولش فرزندی نداشت اما از ازدواج دوم خود یک فرزند پسر بنام شاهرخ دارد.
ژاله علو، هنرمند پیشکسوت کشورمان که سال‌ها در عرصه سینما، تئاتر، تلویزیون و رادیو خوش درخشید، در عرصه صداپیشگی دوبله نیز کم نگذاشت و با صدای گرمش همواره با گویندگان دوبله همراه بود.
وی فعالیت در دوبله را از سال ۱۳۳۱ در استودیو «پارس فیلم» و با گویندگی در فیلم «مادر» آغاز کرد و پس از آن در فیلم‌های زیادی به‌جای ستارگان معروف گویندگی کرد.
ژاله علو
سال ۱۳۶۵،و در سن ۵۹ سالگی زمانیکه تلویزیون ایران تنها دو شبکه داشت، مدیریت دوبلاژ یکی از ماندگارترین آثار‌خود در عرصه دوبله و سریال خاطره انگیزی به نام «سال های دور از خانه» ( اوشین) را عهده دار بود.
او همچنین آغازگر دوبلهٔ کارتون در ایران بود و دوبلهٔ بسیاری از کارتون‌های والت دیسنی، مانند پینوکیو، سفید برفی، زیبای خفته، سیندرلا، صد و یک سگ خالدار و گربه های اشرافی به کارگردانی وی انجام شده‌است.
ژاله علو - «شیخ بهایی»
در سال ۱۳۹۹، کمیسیون ملی یونسکو به ژاله علو لوح تقدیر و هدیه‌ای اهدا کرد.
علاوه بر کارهای هنری و نمایشی و دوبلاژ در برخی از برنامه‌های موسیقایی تلویزیون نظیر «دلنوازان» به دکلمه اشعار نیز پرداخت.
در آلبوم «دختر گلفروش» ساخته «حسن کسائی»، با صدای «علی جهاندار» و تنبک «محمود رفیعیان» اشعاری را دکلمه کرده است.
ژاله علو - «مختارنامه»
ژاله علو و خسرو شکیبایی - «روزی و روزگاری»
حضور تلویزیونی او در مجموعه «امیرکبیر» بعد از انقلاب و نیز نقش‌آفرینی او در «مختارنامه» به عنوان آخرین حضور تلویزیونی او در اواخر زندگی هنری‌اش اورا به چهره ای ماندگار بدل کرد . همچنین، نقش «خاله لیلا» در سریال تلویزیونی «روزی، روزگاری» از برجسته‌ترین و به‌یادماندنی‌ترین نقش‌های او پس از انقلاب محسوب میشود.
ژاله علو را همگی بیشتر برای بازیگری و گویندگی‌اش می‌شناسیم و او را با صدا و نقش‌های ماندگارش به یاد می‌آوریم اما همانطور که خودش بارها گفته بود، کمتر کسی می‌داند که او در سرودن شعر هم دستی بر آتش داشت.
وی سال ۱۳۸۷ که در «جشنواره پروین اعتصامی» تقدیر شد، وقتی هدیه خود را از «محمدعلی کشاورز» دریافت کرد، علاقه خود را به پروین اعتصامی اینگونه توصیف کرد:
«از دیرباز عاشق پروین اعتصامی بودم. گویا یک ارتباط عجیب داشتم با آن‌چه در شعرهای اوست و شاید این عشق من را هم شاعر کرد.»
حدود یک دهه بعد در آیینی که برای بزرگداشتش در «جشنواره شهر» برگزار شد، باز هم به علاقه خود به شعر و شعرا اشاره کرد و گفت:
«کمتر کسی می‌داند که من گاهی شعر هم می‌سرایم.».
و این سروده زیبایش را برای حاضران خواند:
«ما میان عشق‌بازان یکه‌ایم
ما ز باران محبت چکه‌ایم
رخ نبوده در آینه یار
ما از آن آیینه‌ها یک تکه‌ایم»
ژاله علو و جمشید مشایخی
در آن برنامه او در حالی به شعرخوانی پرداخت که جمعی از همکاران قدیمی‌اش هم حضور داشتند مثل زنده یاد «جمشید مشایخی» که درباره ژاله علو گفته بود:
در دهه ۲۰ و روزگاری که تلویزیون نبود و مردم رادیو گوش می‌دادند، خانم ژاله علو در رادیو تئاتر اجرا می‌کردند. روزهای جمعه سر ظهر، تئاتر رادیویی اجرا می‌شد و عزیز من (ژاله علو) نقش مهمی داشت.
ژاله علوچندین بار تصمیم به چاپ اشعارش گرفته اما هرگز موفق به این کار نشد. در آثارش غزل ، مثنوی، رباعی و گاهی شعر نو نیز دیده می شود.
اشعار ژاله علو در کتاب «زنان شاعر ایران» منتشر شده و این اشعار به دوره اوایل دهه ۵۰ برمی‌گردند.
ژاله علو - «مهمان»
ژاله علو و مهتاب کرامتی
ژاله علو و نوذر آذری
ژاله علو همیشه در هر موقعیتی که امکان صحبت داشت قدردان محبت مردم بود و می‌گفت:
«لطف مردم همیشه شامل حال من بوده و اگر کاری انجام داده‌ام، به عشق آنها بوده است. همیشه، هر وقت و هر جا خواستم حرفی بزنم هم به عشق مردم بوده است»
چند سال قبل در پیامی تصویری گفته بود که افتخار می‌کند بیش از ۷۰ سال در خدمت هنر کشورش در زمینه سینما، تئاتر، رادیو، دوبلاژ و همین طور شعر بوده است و به باور او تشویق مردم باعث پایداریش بوده است.
افتخارات او در کسب جوایز چون:
- تندیس افتخار برای یک عمر فعالیت سینمایی از سوی خانهٔ سینمای ایران (۱۳۸۲)
- تقدیرنامه برای یک عمر فعالیت هنری و تأثیر فرهنگی از انجمن بازیگران سینمای ایران
- لوح تقدیر به عنوان کارگردان برتر از ششمین جشنوارهٔ بین‌المللی برنامه‌های رادیویی
- لوح تقدیر و جایزهٔ بهترین کارگردانی برای نمایشنامهٔ رادیویی «یک اتفاق ساده» در جشنوارهٔ بین‌المللی برنامه‌های رادیویی (۱۳۸۵)
- ممرفی به عنوان چهرهٔ ماندگار (۱۳۸۹)
- لوح تقدیر و هدیهٔ کمیسیون ملی یونسکو در ایران به پاس یک عمر فعالیت هنر
ژاله علو - «فصل ماهی»
ژاله علو، هنرمند باسابقه تئاتر، سینما، رادیو و تلویزیون روز دوشنبه سوم دی‌ماه بعد از تحمل بیماری در یکی از بیمارستان‌های تهران درگذشت.
مکانش مینو و روانش شاد
