محمد رحیم خوشنواز در سال ۱۳۲۴ در محله مومندا در شهر هرات به دنیا آمد.او در خانواده ای تولد و رشد یافت که میراث بیشتر از دوصد سال موسیقی محلی هرات را بردوش دارد .
موسیقی در خانواده وی موروثی بود، پدر بزرگ چهار تار ایرانی و طبله می نواخت.
نام فامیل اصلی استاد «حسنپور» است و لقب خوشنواز را ۵۰ سال پیش ایرانیها روی پدربزرگ وی «اقا امیر جان» گذاشتند.
وقتی به هرات آمدند و نوازندگی رباب و سنتور امیر جان را دیدند دعوتش کردند ایران و اسمش را خوشنواز گذاشتند.
اینطور شد که مرحوم محمد رحیم نیز این شهرت را رشد داد و الان فرزندان استاد را نیز به نام خوشنواز میشناسند.
استاد رحیم خوشنواز
رحیم خوشنواز نوازندگی را با ساز تنبوره که انواع چهار سیم و شش سیم دارد ،اغاز و ده سالگی نواختن رباب را شروع کرد. ابتدا موسیقی را نزد پدرش استاد امیر جان آموخت و مدتی هم نزد «استاد محمد عرب» رباب نواز معروف کشور شاگردی کرد. وی در جلسه های موسیقی «استاد محمد حسین سر آهنگ»، «استاد رحیم بخش» و «استاد امیر محمد» رباب و گاهی تنپوره می نواخت.
وی غیر از رباب نوازی به ساختن رباب، نواختن دلربا ، تنپوره، دوتار و چهار تار هم تبحر داشت.
فرید زلاند
استاد رحیم خوشنواز یکی از انگشتشمار استادان مشهور ربابنواز افغانستان و آهنگساز ترانهی محبوب همهی فارسیزبانان “من آمدهام” بود.
این ترانه توسط فرید زَلاند آهنگساز افغان برای ایرانیان ساخته و اجرا گردید.
وی برای مردم آهنگهای فولکلوریک خراسانی را با«رباب» مینواخت.
آهنگهایش در رادیو و تلویزیون هرات و رادیو کابل و رادیو دری خراسان به ثبت رسیده است، نامبرده بنا به دعوت کشور فرانسه با یک گروه سه نفری گدا محمد دوتار نواز و محمد عظیم طبله نواز، عازم این کشور شد که با اجرای کنسرت برای چند روزی در تالار تئاتر پاریس مورد استقبال شهروندان انجا قرار گرفت و پس از آن راهی انگلستان و سوئیس شد که در آنجا آهنگ هایش در رادیو این کشورها به ثبت رسید.
با وجود آن که فعالیتهای هنری و نوازندگی استاد خوشنواز با آغاز بحران سیاسی در افغانستان این کشور در سال ۱۹۷۹ میلادی، بهشدت مختل شد، وی گستره آموزش نواختن ساز رباب را فراتر از مرزهای شهر و کشورش به آن سوی جغرافیا نیز کشاند.
وی نه تنها شاگردان زیادی را در قسمت نواختن رباب در هرات تربیت نمود بلکه شاگردانی در فرانسه، امریکا، انگلستان و ایران چون «جان دورنگ» در فرانسه، «دکتر جان بیلی« استاد دانشگاه لندن، «سید حسن گرامیان» و «آرش آزاده» از هنر وی مستفید گردیدند.
استاد رحیم خوشنواز، طی بیش از نیم قرن ربابنوازی افتخارات زیادی را برای موسیقی افغانستان کسب کرد. در سال ٢٠٠۱ میلادی، زمانی که امارت طالبان در حال فروریختن میراث فرهنگی افغانستان بود، استاد رحیم خوشنواز لقب برترین ربابنواز را در جشنواره موسیقی ملل در برلین آلمان بهدست آورد.
استاد در سال ۱۳۷۵ به ایران مهاجرت نمود، در این خطه وی هم با گروه خود که متشکل از برادرانش می باشد با دعوت مقامات ذیربط در فستیوال ها و جشنواره ها مختلف به اجرای کنسرت پرداخته که مورد تقدیر قرار گرفته است.
خوشنواز دارای دو دختر و یک پسر می باشد.
فرزند وی بنام «نسیم خوشنواز» خوب رباب مینوازد. همواره میان افغانستان و ایران در سفر است.
وی در ایران و ساکن مشهد میباشد.
سرانجام، استاد خوشنواز، ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۹ خورشیدی، در سن ۶۵ سالگی در اثر بیماری سرطان چشم بر جهان فرو بست.