نورعلی برومند در ۱۲۸۵ خورشیدی در تهران دیده به جهان گشود از همان دوران کودکی و وقتی که تنها هفت سال داشت، آموزش موسیقی را با گرفتن ضرب آغاز کرد.
پدرش «میرزاعبدالوهاب خان برومند جواهری» (که اصالتاً اصفهانی بود) از جواهرشناسان معروف بود به دو چیز عشق می ورزید: موسیقی و گل
از میان پسران او نورعلی به موسیقی روی آورد و محمودعلی به گل و گل‌پروری.
باغچه خانه اش خانقاه اهل هنر بود و خانه‌اش محفل اساتیدی بنام چون «درویش‌خان»، «سماع حضور»، «حسین‌خان اسماعیل‌زاده» و «سید حسین طاهرزاده».
نورعلی برومند
نورعلی آموزش تار را از ۱۳ سالگی نزد درویش‌خان آغاز کرد و ردیف مقدماتی را در سه سال فرا گرفت.
دوستی او با ابوالحسن صبا از زمانی شروع شد که هر دو در نزد درویش‌خان نواختن تار و سه‌تار را فرا می‌گرفتند و درویش‌خان آن‌ها را دوتا کوچولو نام نهاده بود.
در هجده سالگی، با روح‌اللّه خالقی آشنایی یافت و مدتی به اتفاق او تمرین نوازندگی میکرد.
او در سن ۱۸ سالگی برای تحصیل به برلین رفت و در این سفر سه‌تاری را که «روشنک» می‌نامید همراه خود برد، تا بتواند به تمرین‌های خویش ادامه دهد و در برلین نزد خانواده دکتری اقامت گزید.
ضمن تحصیل دوره متوسطه به کنسرت‌ها می‌رفت و کم‌کم به موسیقی غربی هم علاقه‌مند شد و در کنار تحصیل در رشته پزشکی، به یادگیری پیانو، سرایش و اصول نُت‌خوانی موسیقی غربی همّت گماشت و خصوصا به آثار موتسارت، آهنگساز اتریشی، علاقه پیدا کرد.
حاج محمد ایرانی
درسال ۱۳۰۶ در ۲۲ سالگی به ایران بازگشت و برای یادگیری ردیفهای متوسط تا عالی و اصول قراردادیِ نت‌نویسی ایرانی، نزد موسی معروفی هنرآموز ارشدِ درویش به آموختن موسیقی ادامه داد. اما پس از یک سال، دوباره به آلمان رفت و به تحصیل در رشتهٔ پزشکی پرداخت.
پس از ۶ سال اقامت در آلمان ، به ناراحتی چشم مبتلا شد و برای درمان به سوییس رفت و سپس در سال ۱۳۱۴ به ایران بازگشت و تمام وقت خود را به تعلّم و تعلیم موسیقی اختصاص داد.
از اساتیدی که در راه تکامل موسیقی به برومند کمک شایانی کردند، می توان به «صمصام الدوله»، «ابوالحسن صبا»، «حبیب سماعی»، «رضا روانبخش»، «عبدالله دوامی»، «حاج محمد ایرانی» و اشاره کرد که هریک در شاخه‌ای از موسیقی استادی بنام بودند و برومند سالهایی طولانی باصبر و حوصله نزد آنان به تعلّم و تمرین پرداخت.
برومند به مدت دوازده‌سال تمام ردیفهای موسیقی سنتی ایران را نزد «اسماعیل قهرمانی» شاگرد ممتاز و ارشد مکتب میرزا عبداللّه دوامی فراگرفت و از آنجا که پنجه و مضراب «قهرمانی» به علت کهولت سنّ بسیار ضعیف شده بود, او با ممارست فراوان کار استاد را بازآموزی، بازسازی و درست به شیوه خود او اجرا و تدوین کرد.
ضبط ردیف آوازی برپایه روایت «سید حسین طاهر زاده» و کتابی با عنوان «ردیف سازی موسیقی ایرانی» به قلم ایشان که توسط ژان دورین، موسیقی دان و خاورشناس فرانسوی نت نویسی شد و در۱۳۷۰خورشیدی توسط «پیروز سیار» به فارسی ترجمه شد، از دیگر آثار وی به شمار می‌رود.
برومند در خصوص آموزش موسیقی نزد اساتید بزرگ آن دوران گفته بود:
استاد مطلع و سرشناسی در مملکت نبوده است که از محضرش استفاده نکند یا از شاگردی اش بهره‌مند نشود.
او مابقی عمر خود را در تهران و در محله امیریه سپری کرد و تا آخر عمر نابینا بود.
مهدی برکشلی
برومند همچنین در نواختن سه تار، سنتور، تنبک و کمانچه مهارت داشت و آواز نیز تدریس میکرد. ردیف موسیقی ایرانی را نزد «حبیب سماعی»، «موسی معروفی» و «اسماعیل قهرمانی» فرا گرفت و به دلیل استعداد و هوش سرشار خود در یادگیری سازهای گوناگون و همچنین پایه‌گذاری‌های جدید در آموزش موسیقی نقش بسزایی در موسیقی ایرانی داشت ازاینرو سال ۱۳۴۴ زمانی که دانشگاه تهران آموزش موسیقی ایرانی را آغاز کرد، توسط «مهدی برکشلی» به عنوان استاد ردیف دعوت به کار شد و آموزش آکادمیک موسیقی ایرانی را در آن دانشکده آغاز کرد.
در آنجا هفته‌ای دو نوبت ردیف موسیقی را به صورت شفاهی به شاگردان آموزش می‌داد و در ۱۳۴۸ خورشیدی به درجه استادی نائل شد و در سال ۱۳۵۳ بازنشسته شد.
البته در میانه دههٔ ۵۰ و با تأسیس «مرکز حفظ و اشاعهٔ موسیقی ایران», تدریس در این مرکز را نیز آغاز کرد.
خوشبختانه از کلاس درس او نمونه‌های صوتی به جا مانده از جمله اموزش دستگاه ماهور به «نورالدین رضوی سروستانی» است. در این نمونه او تمام گوشه‌های ردیف موسیقی را با سه‌تار می‌نوازد و در مورد نحوه نواختن و خواندن آن نیز توضیحاتی می‌دهد.
نورعلی برومند
همچنین برومند به دعوت "برونو نتل، اتنوموزیکولوگ آمریکایی" به ایلینویز رفت و در یک دوره کوتاه مدت به معرفی موسیقی دستگاهی ایرانی پرداخت و بخش‌هایی از موسیقی ردیف را در آنجا ضبط کرد که هم اکنون در آرشیو دانشگاه ایلینویز موجود است.
در سال ۱۳۹۵ ضبط‌های برومند در دانشگاه ایلینوی آمریکا توسط برونو نتل در اختیار «محسن محسنی» در ایران قرار گرفت.
لوید میلر (معروف به کورش علی خان)، موسیقی‌شناس آمریکایی هم گفته‌است که اجرای ردیف برومند در کنار برخی دیگر از دستاوردهای فرهنگی و هنری تمدن بشر در ناحیه‌ای از ایالت یوتا در عمق زمین مدفون شده‌است تا در صورت وقوع فجایع ویرانگر این دستاوردها حفظ شوند.
نورعلی برومند و استاد محمدرضا شجریان
نورعلی برومند استاد بسیاری از نوازندگان و خوانندگان موسیقی ایرانی، از جمله اکبر گلپایگانی، نصرالله ناصح پور، محمدرضا شجریان، پریسا، پرویز مشکاتیان، حسین علیزاده، فرود گرگین پور، محمدرضا لطفی، فرخ مظهری، داریوش طلایی، مجید کیانی، جلال ذوالفنون، شهرام ناظری، ناصر فرهنگ‌فر، مسعود شناسا، رضوی سروستانی، کمال سامع، علی اکبر شکارچی و مهدی آذرسینا بوده‌است.
و این تلاش وی در آموزش او را به یکی از افراد ماندگار و ستون های موسیقی در ایران تبدیل کرده است، و بسیاری از اساتید بزرگ موسیقی امروز ایران، مدیون مشق های نورعلی برومند هستند.
نورعلی برومند
همچنین نواخته‌های برومند مجموعه‌ای است از سه اجرای آزاد وی که به ترتیب با سازهای سه‌تار، تار و سنتور نواخته شده است.
از خدمات این استاد به هنر موسیقی که شایان تقدیر است:
- ردیف میرزا عبدالله را بر اساس روایت اسماعیل قهرمانی دوبار ضبط نموده‌است.
- ردیف آوازی وی بر اساس روایت سیدحسین طاهرزاده است.
- شیوه‌ی اجرای برومند در سه‌تار و تار برگرفته از مکتب درویش‌خان و ...
- شیوه‌ی اجرای برومند در سنتور، برگرفته از مکتب سنتورنوازی قدیم (حبیب سماعی) است.
علاوه بر این موارد، برومند در طول دوره حیات هنری خویش خدمات ارزشمندی چون:
- تاسیس بخش موسیقی سنتی گروه موسیقی دانشکده هنرهای زیبا
- حضور در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی
- همکاری با مرحوم روح الله خالقی در تدوین کتاب سرگذشت موسیقی ایران
- تشکیل آزمون باربد
- ضبط ردیفهای طاهرزاده
- جمع آوری تصنیف‌ها و اشعار قدیمی و ضبط آن را در کارنامه خود دارد.
کتابهای او دهه هاست چه زمانی که خود در دانشکده موسیقی هنرهای زیبای دانشگاه تهران و مرکز حفظ و اشاعه بود و چه پس از او منابع اصلی آموزش ردیف نوازی و ردیف خوانی است.
نورعلی برومند، ۳۰ دی ۱۳۵۵ پس از سالها تلاش در جهان موسیقی دار فانی را وداع گفت و در قبرستان ظهیرالدوله تجریش در مزار خانوادگی به خاک سپرده شد.