آشنایی با استاد اسماعیل مهرتاش

مهرتاش در سال ۱۳۰۵ همراه با ادیب خوانساری «جامعه ی باربُد» را تأسیس کرد که شامل کلاس هایی برای آموزش تار،آواز،فن بیان و بازیگری بود. او بیش از چهارصد آهنگ برای نمایش ها،پیش پرده ها و همچنین ترانه و تصنیف ساخت.

مهرتاش در سال ۱۳۰۵همراه با ادیب خوانساری «جامعه ترانه و تصنیف ساخت.

وی مبتکر پیش پرده خوانی بود به آن معنی که در وقت تغییر دکور صحنه تئاتر هنرمندان موسیقی به صحنه می آمدند و برنامه اجرا می کردند به همین خاطر جامعه باربد محل رشد هنرمندان موسیقی و تئاتر شد.

وی در زمینه نمایشنامه نیز فعالیت داشت و نمایشنامه‌هایی تا پیش از ایجاد جامعه باربد در منازل اجرا می‌کرد، از جمله «بچه سه قلو»، «ابهت الممالک» و «انوشیروان عادل»

ادیب خوانساری خواننده و استاد بزرگ آواز در مصاحبه ای عنوان می کند که من اول از جامعه باربد و با شرکت در نمایشنامه خسرو و شیرین شروع کردم.

شیوه‌ی تدریس آواز در کلاس‌های اسماعیل مهرتاش به گونه‌ای بوده که خوانندگان بزرگی به موسیقی ایران تقدیم کرده و جالب این که هیچ کدام از این خوانندگان شبیه به هم نمی‌خوانن

از شاگردان اسماعیل مهرتاش در موسیقی، می‌توان عبدالوهاب شهیدی، مرضیه، ملوک ضرابی ،جمال وفایی،حمید محجوب ،محمد منتشری ،شاهرخ شاهید،محمدرضا شجریان ، حسین فرجی رضاسقایی را نام برد.همچنین هنرپیشگانی چون محمدعلی کشاورز، عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان نزد او آموزش دیده‌اند.

فعالیت هنری وی در جامعه ی باربُد تا سال ۱۳۵۷ ادامه یافت.

کلاس‌های مهرتاش به صورت عمومی و رایگان برگزار می شد. هنرمندان بسیاری در این کلاس‌ها با ردیف موسیقی ایرانی، به روایت خود او، آشنا شدند.

شیوه ی آموزش وی بر اساس برداشت شخصی خوداز موسیقی ایرانی بود که شامل ردیفی است که هم اکنون به نام «ردیف آوازی استاد اسماعیل مهرتاش» موجود است که توسط محمد منتشری و بعد بوسیله داوود فیاض به عرصه هنر عرضه شده است.

اولین آثار مهرتاش در سال ۱۳۱۲ شمسی روی صفحات کمپانی پارلوفون و هیز مستر زویس در تهران با آواز ملوک ضرابی ضبط شد .

در سال ۱۳۱۴شمسی به همراه صبا، محجوبی،بدیع زاده، ملکه برومند، کاموسی نوازنده عود و تنی چند دیگر به سوریه و شهر حلب برای ضبط صفحه رفت .

مهرتاش برای اولین بار آهنگ های کمدی خود را با صدای بدیع زاده به ضبط رساند از جمله آهنگ معرف«یکی یک دونه خروس»، «الاگارسون»، «ذال ذالک»، «ماشین مشدی ممدعلی» و…را با کمپانی سودوا به ضبط رساند که بسیار مورد استقبال قرار گرفت و چند بار این صفحات باز تولید شد.

او تنها هنرمند موسیقی است که هیچگاه نام خود را به روی صفحات گرامافون ننوشت و همیشه نام مؤسسه جامعه باربد را روی صفحات می نوشت.

بی‌گمان جامعه باربد یادگار ماندگار اوست. بارها و بارها به‌درستی گفته‌اند که در ایران دهه‌های گذشته، هنرمندانی که در موسیقی، تئاتر و هنرپیشگی به‌جایی رسیدند، بی‌گمان روزی روزگاری گذارشان به جامعه باربد خورده است. جامعه باربد تا بدین اندازه تاثیرگذار بود.

اسماعیل مهرتاش در سال ۱۳۵۹ برای همیشه جامعه هنری ایران را ترک گفته و چشم از جهان فرو بست.