حسین تهرانی در تنبک‌نوازی تحول‌های اساسی ایجاد نمود، به‌طوری‌که می‌توان او را پایه‌گذار ضرب‌نوازی نوین نام نهاد.
در سال ۱۲۹۰ شمسی در تهران، خیابان ایران متولد شد و تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان امیر اتابک به پایان رساند.
تهرانی در کودکی زحمات و مصائب فراوانی متحمل شده بود و آثار آلام و مصائب دوران طفولیت تا پایان عمر در چهره اش باقی بود.
پدرش علاقه بسیاری به موسیقی داشت و دوستان نوازنده‌اش را به خانه دعوت می‌کرد تا از نوای موسیقی آنها لذت ببرد. این بود که پسرش نیز با موسیقی انس گرفت و کم کم عاشق یادگیری ضرب شد، اما پدرش با این کار مخالف بود زیرا در آن زمان نوازندگی و علاقه به موسیقی جرم محسوب میشد و کسانی که به دنبال این هنر می‌رفتند، انگشت‌نما می‌شدند.
حسین نیز به ظاهر تنبک را کنار گذاشت ولی همچنان به آن علاقه داشت.
در همان کودکی به زحمت توانست پوستی تهیه کرده و بر روی یک گلدان سفالی بکشد و اینگونه برای خودش یک ساز تنبک ساخته بود. یک ساز مخفی، که آن را در سرداب خانه پنهان کرده و دور از چشم پدر به تمرین ضرب، آن هم بدون استاد و مشوق به تمرین آن پرداخت. هر چند که بلاخره لو رفت و پدر با تند خویی او را از ساز دست سازش جدا نمود.
حسین همواره با نواختن به در و پنجرهٔ خانه پیشخوان دکان و هر چیزی که صدا می‌داد، انگشتان سحر آفرین خود را به کار می‌گرفت و با هر چه که به دستش می‌رسید صدا درمی‌آورد.
حسین اسماعیل زاده
وی ضرب را به زیر عبا می‌گرفت وبه نزد استاد «حسین‌خان اسماعیل‌زاده» می‌رفت و از سال ۱۳۰۷ کار جدی خود را نزد اسماعیل‌زاده آغاز کرد و به علت رایج نبودن خط موسیقی، تمرینات تنبک را به کمک اصطلاحاتی مثل: بله و بله و بله دیگه و یکصد و بیست و چهار و غیره به حافظه می‌سپرد.
حسین تهرانی و ابوالحسن صبا
حسین تهرانی زمانی که پا به عرصه موسيقی نهاد به هر سويی سری کشيد و از هر کس که اندکی گفتنی داشت، درسی فراگرفت.
چند سال بعد به زورخانه راه پیدا کرد و ریتم‌های زورخانه، هنر ضرب را در وجود او پرورش دادند .
چندی بعد به محضر استادانی چون: «رضا روانبخش»، «مهدی قیاسی» و «کنگرلو» که در تنبک نوازی تبحری داشتند، راه یافت و به سبک هر یک آشنایی کامل پیدا کرد؛اما استاد اصلی خود را «ابوالحسن خان صبا» می‌دانست زیرا نکات فراوانی از او آموخت که بعدها بسیار از آن بهره گرفت.
فرامرز پایور و حسین تهرانی
آشنایی وی با استاد «بدیع‌زاده» نقطه عطف زندگی هنری او محسوب می‌شود.
بدیع‌زاده به هنر و استعداد ذاتی حسین پی برد و در مجلسی این استعداد را با دوستان خود، «ابوالحسن صبا»، راستادملک الشعرای بهار»، «ذکاالملک فروغی» و «حبیب سماعی» مطرح کرد و حسین تهرانی برای اولین بار در محضر این اساتید بزرگ موسیقی آزمایش هنری خود را پس داد.
آنها به گرمی حسین را به ادامهٔ کارش تشویق کردند. اما کار حسین تهرانی و استاد صبا به اینجا ختم نشد. صبا بی‌اندازه از حسین و استعداد او خوشش آمده بود و حسین نیز به شدت مجذوب و شیفتهٔ استاد بود و این اشتیاق او را به کلاس درس استاد صبا کشاند و این آشنایی و دوستی و لطف و ارادت به جایی کشید که حسین رحل اقامت به خانهٔ استاد صبا کشید و معتکف آن استاد گردید.
او، پس از مرگ صبا از سال ۱۳۳۶به همکاری تنگاتنگ با یکی از شاگردان برجسته او «فرامرز پایور» پرداخت و در کنسرت های بی شمار گروهای ساز های ملی در تالار رودکی و نیز در سفر های آسیایی و اروپایی شرکت داشت.
تهرانی با ابداع تکنیک های جدید روح تازه ای به تنبک بخشید و برای اولین بار نت‌نگاری برای تنبک را انجام داد و موفق شد تا اولین کتاب آموزش تنبک را با همکاری «هوشنگ ظریف» و «مصطفی کمال پورتراب» و «حسین دهلوی» به چاپ رساند.
حسین دهلوی موسیقی دان، آهنگساز و رهبر ارکستر
حسین تهرانی، فرامرز پایور، حسین دهلوی
حسین تهرانی در سال اول تأسیس رادیو تهران در آن مؤسسه به فعالیت پرداخت و کار خود را تا سال ۱۳۲۸ که «هنرستان موسیقی ملی» به همت «روح‌الله خالقی» شروع به کار کرد، ادامه داد.
روح الله خالقی با همت و شرکت جمعی از دوستان هنرمند خود «انجمن موسیقی ملی» را پایه‌گذاری کرد و تهرانی از اعضای اصلی آن و تنها نوازنده تنبک بود.
او در سال ۱۳۲۳ به مدرسه «کلنل وزیری» راه یافت و تدریس تنبک را در این مدرسه آغاز کرد. از شاگردانش می توان «محمد اسماعیلی»، «هوشنگ ظریف»، «مهرورزان» و «جمشید شمیرانی» را نام برد.
سپس برای اجرای كنسرت با گروه «حسین دهلوی» به كشورهای دیگر رفت.
جلیل شهناز ،علی اصغر بهاری،عبدالوهاب شهیدی،فرامرزپایور و حسین تهرانی
در سال ۱۳۲۸ با پیشنهاد خالقی کلاس‌های آموزش تنبک را در هنرستان موسیقی ملی دایر و در سال‌های بعد همچنان فعالانه به این کلاس رسیدگی و تا آخرین روزهای عمر، آن را رها نکرد.
آنچه که امروز به نام هنر نواختن ضرب یا تنبک نوازی در همهٔ محافل هنری و ارکسترهای معروف کشور اجرا می‌شود مرهون زحمات چهل سالهٔ این استاد گرانقدر است.
احیای ساز تنبک که در آن زمان کم ارزش شده بود، مقرون زحماتی بود که تهرانی کشید از نظر او «ساز ضرب» قلب موسیقی است.
حسین ملک، حسین تهرانی
برای اولین بار «گروه تنبک» را تشکیل و قطعاتی برای گروه نواری ضرب تنظیم کرد . بدین صورت که در اجرای قطعات ، گروه نوازندگان لزوماً به دو یا چند دسته تقسیم می‌شدند.
که پیشرفت و علاقه‌ی بیشتر هنرجویان را به دنبال داشت و حتی در تلویزیون کنسرتی نیز اجرا نمودند.
شیوه‌ی خاصی او برای نوازندگی تنبک تحول‌های اساسی در آموزش و نوازندگی این ساز ایجاد نمود، به‌طوری‌که می‌توان او را پایه‌گذار ضرب‌نوازی نوین نام نهاد.
تهرانی با ابداع تکنیک های جدید روح تازه ای به تنبک بخشید و برای آموزش تنبک نت نگاری کرد و موفق شد برای اولین بار اولین کتاب آموزش تنبک را با همکاری «هوشنگ ظریف» و «مصطفی کمال پورتراب» و «حسین دهلوی» به چاپ رساند.
تهرانی جهت سهولت در امر آموزش تنبک، پوست تنبک را از نظر طنین صدا به سه قسمت ناحیه مرکزی، میانی و کناری تقسیم کرد و این کار سبب شد تا هنرجویان براحتی بتوانند فرق صدای این سه منطقه را تشخیص بدهند. از نظر تهرانی هر انگشت دست صدای خاصی داشت و معتقد بود که نوازنده باید بداند که در هر لحظه از کدام انگشت باید استفاده کند.
حسین تهرانی (ضرب) جلیل شهناز (تار) فرامرز پایور (سنتور)
حسین تهرانی نه تنها در حوزه تخصصی نوازندگی تنبک سرآمد روزگار خود بود، بلکه در دیگر ابعاد اجرایی موسیقی دستگاهی نیز توانایی‌های ویژه‌ای داشت و معاشرت و همکاری طولانی با «حبیب سماعی» سبب شد تا با تکنیک‌های اجرایی سنتور و نواختن آن آشنا شود و تا حدی نیز با نوازندگی تار آشنایی داشت؛ ردیف های موسیقی را به خوبی می‌دانست و بسیاری از گوشه‌های مهجور ردیف را می‌دانست و با آواز می‌خواند.
معاشرت با ابوالحسن صبا و روح‌الله خالقی به گفته خود وی موجب آشنایی بیشترش با ضرب‌شناسی و وزن‌خوانی شد که از هنرهای بارز تهرانی بود.
فرامرز پایور ،............، حسین تهرانی
او با جدیت و تلاش‌های خود در نوازندگی تنبک توانست، جایگاه ویژه‌ای برای این ساز و نوازندگانش قائل شود و از معدود موسیقی‌دان‌های ایرانیست که نامش با نام سازش در ذهن ها تداعی می‌شود.
در یکی از خاطراتش گفته است: «هرروز که با واگن اسبی به خانه استاد می‌رفتم و به جرم تنبکی که زیر بغل داشتم، ناسزا می‌شنیدم و کج‌رفتاری می‌دیدم و پنجاه سال از مردم توسر خوردم و پنجاه سال توی سر ضرب کوبیدم . پیش از این ما تنبک‌نوازان مثل صفر پیش از عدد بودیم. حالا آمده‌ایم بعد از عدد نشسته‌ایم.»
سه شنبه‌ها خانه شاطر رمضان: ناشناس، ناشناس، جلال تاج اصفهانی، جلیل شهناز، حسین تهرانی، حبیب عطاران
حسین تهرانی هیچوقت ازدواج نکرد و هیچگاه علاقه‌ای به مال‌اندوزی نداشت و تا آخر عمر در خانه محقری که با کمک وزارت فرهنگ خریداری کرده بود، زندگی کرد و بالاخره در هفتم اسفندماه ۱۳۵۲ دار فانی را وداع گفت و در قبرستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.
در کل اصولی که وی در شیوه تنبک نوازی خلق کرد، این ساز را به حد اعلای خود رساند و باعث شد تا نواختن ضرب در موسیقی ایرانی از اعتبار چشمگیری برخوردار شود وبا ابداع تکنیک های جدید روح تازه ای به تنبک بخشید.
یادش گرامی و آثارش جاودان
حسین تهرانی و پرویز یاحقی